Το παρον thread ειναι αποτελεσμα συνοψης διαφορων αρθρων απο το ιντερνετ, κυριως το home barista, και στην συνεχεια προσωπικης εμπειριας μετα απο πολλες δοκιμες και ρυθμισεις στην δικια μου μηχανη, μια light commercial ΗΧ με 4 λιτρα μποιλερ(Racnilio Epoca ST1)
Το συγκεκριμενο ''αρθρο'' αφορα ολες τις HX, με οποιοδηποτε μεγεθους μποιλερ
Πολλοι ειναι αυτοι που θελουν να αναβαθμισουν τον εξοπλισμο τους και σκεφτονται για μια hx
Οι λογοι ειναι η χαμηλοτερη τιμη απο μια dual boiler και οι πολλες επιλογες
Καποιοι το βλεπουν σαν μεταβατικο σταδιο απο μια single boiler σκεπτομενοι παντα σαν πανω ακρο τις dual boiler
Ειναι ομως οι HX συμβιβασμος ή μπορουμε να ζησουμε μια χαρα και με αυτες?
Εγω θα ελεγα οτι ειναι κατι σαν το αυτοματο κιβωτιο ταχυτητων σε συγκριση με το χειροκινητο:
Χρειαζονται επιπλεον κινησεις απο τον ''οδηγο'' για να παρεις αποτελεσμα
Πολλοι ομως εστιαζουν σε αυτο και ξεχνανε οτι η μηχανη του καφε ειναι ενα μηχανημα, και το μηχανημα για να αποδιδει πρεπει να ειναι ρυθμισμενο σωστα και αναλογα την χρηση που της κανουμε
Αλλιως πρεπει να ρυθμιστει και να την χειριστουμε αν ειναι να βγαζει 50 καφεδες της ωρα, και αλλιως αν ειναι μονο για τελειως προσωπικη χρηση
Πριν ξεκινησω θα πρεπει να κατανοησουμε τι ακριβως ειναι η HX μηχανη
Εχουμε ενα μποιλερ το οποιο εχει μονιμα νερο μεσα σε θερμοκρασια αρκετα πανω απο το σημειο βρασμου του(συνηθως απο 117-130)
Αυτο το νερο χρησιμοποιειται για μονιμη παροχη ατμου
Για brew ομως, υπαρχει ενας σωληνας που περναει μεσα απο αυτο το μποιλερ, το λεγομενο Heat Exchanger, και οπως περναει ζεσταινεται και ειναι ετοιμο για brew
Το ποσο μεσα στο νερο ειναι αυτος ο σωληνας, τι μεγεθος εχει κτλ, δεν μας αφορα αυτη την στιγμη, παιζει παντως ρολο στο ποσο γρηγορα θα ζεσταινει το νερο που το διαπερνα
Το νερο αυτο οσο μενει μεσα σε αυτο τον σωληνα, τηνει να ανεβασει θερμοκρασια σχεδον οση και το νερο που τον περιβαλει, αναγκαζοντας μας να το βγαλουμε απο μεσα χρησιμοποιοντας την βοηθεια της αντλιας, το λεγομενο cooling flush
Ειναι ευκολα αντιληπτο διοτι την ωρα που βγαινει ακουγεται καθαρα ενα ''χιςςςςςςς'' απο το γκρουπ, το οποιο σταματα οταν εξελθει ολο το καυτο νερο
Στην συνεχεια το επομενο νερο ερχεται(το κατα δυναμην)στην σωστη για εκχυλιση θερμοκρασια
Και καπου εδω ξεκιναει ο λογος του θρεντ, τι πρεπει να κανουμε για να εχουμε σωστη θερμοκρασια με μια HX
To 99% των αρθρων που εχω διαβασει γραφουν πως θα γινει το flush ετσι ωστε να εχουμε σωστη θερμοκρασια για την αρχη της εκχυλισης, αδιαφοροντας για το τι γινεται ΚΑΤΑ την εκχυλιση
Ας υπεθεσουμε οτι καταφερνουμε και μετραμε με ενα οργανο scace μια αρχικη θερμοκρασια 94 βαθμων, ολα καλα λοιπον?
ΟΧΙ, διοτι αν το boiler μας ειναι ρυθμισμενο πολυ ψηλα σε πιεση, τοτε απο το δευτερο μισο της εκχυλισης και μετα θα ανεβει κατακορυφα η θερμοκρασια του νερου με αποτελεσμα να καταστρεψει μια εκχυλιση που ξεκινησε πολλα υποσχομενη
Σκοπος δεν ειναι να εχουμε μια μηχανη ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ που καθε δευτερολεπτο που περναει ειτε σε idle ειτε σε brew, να αλλαζει θερμοκρασια βιαια
Ακομα και επαγγελματικες μηχανες που βγαζουν μεχρι και 60 καφεδες την ωρα, μπορει να ειναι ρυθμισμενες σε πολυ χαμηλη πιεση, ποσο μαλλον μηχανες που τις θελουμε για σπιτικη χρηση
Σκοπος ειναι να εχουμε μια σταθερη θερμοκρασια κατα την εκχυλιση ή μια ελαφρως πτωτικη
Το αρνητικο σε αυτο ειναι η μικροτερη παροχη ατμου οσο πεφτουμε σε πιεση, αλλα αυτο εξαρταται απο το μεγεθος του boiler και το ποσο γεμιζει αναλογα με την μηχανη
Οσο περισσοτερο της % ειναι γεματο απο νερο ενα μποιλερ, τοσο πιο δυνατο ατμο θα εχει αλλα θα τελειωσει πιο γρηγορα
Συνηθως δεν χρειαζεται να επεμβουμε σε αυτο και δεν το προτεινω, μια ρυθμιση απο τον πρεσοστατη ειναι αρκετη
Εδω να επισυμανω οτι μιλαμε παντα για το ΠΑΝΩ ΟΡΙΟ πιεσης, δηλαδη εκει που σταματα το στοιχειο να θερμαινει το μποιλερ
Ξεκινηστε απο κατω προς τα πανω μεχρι να διαπιστωσετε οτι η μηχανη σας ειναι σταθερη απο εκχυλιση σε εκχυλιση και φυσικα παιρνετε ενα ωραιο καφεδακι το οποιο δεν πικριζει αλλα ουτε ειναι και ξινο
Φυσικα θα πρεπει να εχετε και ατμο που σας ικανοποιει
Στην συνεχεια ή μαλλον παραλληλα, θα πρεπει να ρυθμισετε και τον τροπο που θα κανετε flush
Κατα παραδοση αφηνουμε να σταματησει το λεγομενο ''hissss'' και αφηνουμε να τρεξει και λιγο ακομα(20-30μλ)
Προτεινω να ρυθμισετε ετσι ωστε το συνολικο μεγιστο hisss να μην υπερβαινει τα 5''
Φυσικα και οσο χρησιμοποιουμε την μηχανη, τοσο λιγοτερο flush θα χρειαζεται
Ποτε κανουμε εκχυλιση τωρα
Οπως εγραψα και πιο πανω, τελειωνει το hiiss και αφηνουμε λιγο ακομα
Το ποσο ακομα ειναι ενας παραγοντας που καθοριζει την συνολικη θερμοκρασια
Ενας αλλος παραγοντας ειναι το recovery time, δηλαδη σε ποση ωρα απο το τελειωμα του flush, θα ξεκινησουμε την εκχυλιση
Συνηθως οσο πιο μεγαλο το μποιλερ(και το HX), τοσο πιο γρηγορα ξεκιναμε
Στις επαγγελματικες συνηθως ξεκιναμε αμεσως μετα, στις prossumer e61 χρειαζονται λιγα δευτερολεπτα recovery, συνηθως 15-35, αλλα δεν ειναι απολυτο αυτο
Εδω για να μην πατε στα τυφλα, θα πρεπει να θυμαστε τα εξης
Εκτος απο τις συνολικες θερμοκρασιες, το ποσο μακρυ θα ειναι το flush καθοριζει το δευτερο μισο της εκχυλισης, και το ποτε θα ξεκινησουμε την εκχυλιση, το πρωτο μισο
Εδω θα ξαναγραψω πως αν το μποιλερ ειναι πολυ ψηλα ρυθμισμενο, τοτε οτι και να κανουμε το δευτερο μισο της εκχυλισης θα ειναι καυτο/καμενο, για αυτο το πρωτο πραγμα που προτεινω να κανετε ειναι να ρυθμισετε το boiler
Προτεινω 0.9 bar για μηχανες απο 2 λιτρα boiler και πανω(NV oscar, rancilio epoca, wega mininova), και 1.0-1.1 bar για μηχανες με πιο μικρα boiler(συνηθως με e61), σε αυτο θα πρεπει να πειραματιστειτε
Να προσθεσω οτι μερικοι μπορει να εχετε διαβασει για τις τρεις κατηγοριες HX μηχανων, dragon, mixture, agnostic
Μπορειτε να κανετε ενα search στο ιντερνετ αλλα θα σας μπερδεψει περισσοτερο, οι commercial παντως ειναι agnostic, οι σπιτικες e61 mixture και οι πιο παλιες hx συνηθως dragon
Ομως με την αναλογη ρυθμιση στο μποιλερ η μια πεφτει στην κατηγορια της αλλης, οποτε μεινετε μονο σε αυτο
Ειναι σαν να μην μας ενδιαφερει που ακριβως εχει το μοτερ ενα αυτοκινητο, σκοπος ειναι να μαθουμε να το χειριζομαστε σωστα
Διοτι οι HX αυτο ακριβως ειναι, manual mode στην θερμοκρασια νερου, και μπορουμε να αναπαραγουμε οποιοδηποτε temperature profil εμεις θελουμε, με πολυ εξασκhση βεβαια, trial and error
Ελπιζω να ελυσα απορειες και να βοηθησα αρκετους, και οχι να τους μπερδεψα περισσοτερο, δεν φημιζομαι για την αρθρογραφια μου